Willem Barentsz (1550-1597) was een Nederlandse ontdekkingsreiziger die vooral bekend staat om zijn drie pogingen om een noordoostelijke doorvaart naar Azië te vinden. In 1594 voer hij langs de westkust van Nova Zembla, in 1595 overwinterde hij op het eiland en in 1596-1597 voer hij langs de oostkust van Nova Zembla en ontdekte Spitsbergen. De barre omstandigheden tijdens zijn overwintering op Nova Zembla, waar hij met zijn bemanning maandenlang vastzat in een hut die ze van hout en ijs hadden gebouwd, werden later beschreven in een beroemd journaal.
Barentsz’ reizen waren belangrijk voor de ontwikkeling van de Nederlandse cartografie en geografie, en zijn overwintering op Nova Zembla was een van de eerste gedocumenteerde overwinteringen in het Arctisch gebied.
Naast zijn zoektocht naar een noordoostelijke doorvaart, was Barentsz ook een ervaren zeevaarder en cartograaf. Hij maakte kaarten van de gebieden die hij tijdens zijn reizen verkende, en zijn kennis van de Arctische wateren was van grote waarde voor latere ontdekkingsreizigers.
Barentsz’ naam is vereeuwigd in de Barentszzee, die tussen Nova Zembla en Spitsbergen ligt, en in de Barentszee-expeditie, een internationaal wetenschappelijk onderzoeksproject dat in de jaren negentig van de vorige eeuw werd uitgevoerd.